Hỏi: Năm 2004, một công ty trên địa bàn tỉnh khai thác đá nên gia đình tôi bị thu hồi đất sản xuất. Tại thời điểm đó gia đình đã được hỗ trợ đền bù. Công ty này thuê đất khai thác thời hạn thuê 15 năm. Xin hỏi, trường hợp công ty này muốn thuê tiếp thì gia đình tôi có được hưởng hỗ trợ đền bù nữa không, thể hiện trong văn bản nào?
Lèo Văn Trường (Chiềng An, Sơn La)
Trả lời:
Tại Khoản 8 Điều 3 Luật Đất đai có nêu quy định: “8. Nhà nước cho thuê quyền sử dụng đất (sau đây gọi là Nhà nước cho thuê đất) là việc Nhà nước quyết định trao quyền sử dụng đất cho đối tượng có nhu cầu sử dụng đất thông qua hợp đồng cho thuê quyền sử dụng đất.”
Tại Khoản 11 Điều 3 Luật Đất đai cũng có quy định: “11. Nhà nước thu hồi đất là việc Nhà nước quyết định thu lại quyền sử dụng đất hoặc thu lại đất của người sử dụng đất vi phạm pháp luật về đất đai”.
Như vậy, đối chiếu với trường hợp gia đình ông Trường, thì năm 2004, Nhà nước đã thu lại quyền sử dụng đất của gia đình ông để trao quyền sử dụng đất cho doanh nghiệp khai thác đá vôi (UBND tỉnh đã cho doanh nghiệp thuê đất).
Người dân có quyền sử dụng đất mới được đền bù khi thu hồi đất. Ảnh minh họa: Vietnambiz
Tại Khoản 3 Điều 126 Luật Đất đai có nêu quy định: “3. Thời hạn giao đất, cho thuê đất đối với tổ chức để sử dụng vào mục đích sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thuỷ sản, làm muối; tổ chức, hộ gia đình, cá nhân để sử dụng vào mục đích thương mại, dịch vụ, làm cơ sở sản xuất phi nông nghiệp; tổ chức để thực hiện các dự án đầu tư; người Việt Nam định cư ở nước ngoài, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài để thực hiện các dự án đầu tư tại Việt Nam được xem xét, quyết định trên cơ sở dự án đầu tư hoặc đơn xin giao đất, thuê đất nhưng không quá 50 năm…
Khi hết thời hạn, người sử dụng đất nếu có nhu cầu tiếp tục sử dụng thì được Nhà nước xem xét gia hạn sử dụng đất nhưng không quá thời hạn quy định tại khoản này”.
Ngoài ra, tại Điều 170 Luật Đất đai về Nghĩa vụ chung của người sử dụng đất cũng nêu quy định:
“2. Thực hiện kê khai, đăng ký đất đai…
3. Thực hiện nghĩa vụ tài chính theo quy định của pháp luật.
7. Giao lại đất khi Nhà nước có quyết định thu hồi đất, khi hết thời hạn sử dụng đất mà không được cơ quan nhà nước có thẩm quyền gia hạn sử dụng”.
Như vậy, với các doanh nghiệp có nguyện vọng được gia hạn sử dụng đất thì cơ quan Nhà nước sẽ xem xét nhu cầu của doanh nghiệp, trường hợp đủ điều kiện gia hạn sử dụng đất thì UBND tỉnh sẽ ban hành Quyết định gia hạn sử dụng đất. Khi đó, doanh nghiệp sẽ được thuê đất tiếp và không phải thực hiện bồi thường, giải phóng mặt bằng (do doanh nghiệp được Nhà nước tiếp tục trao quyền sử dụng đất, thời hạn gia hạn được tính từ thời điểm hết thời hạn sử dụng đất).
Nếu doanh nghiệp không đủ điều kiện được gia hạn sử dụng đất thì UBND tỉnh sẽ thu hồi đất để giao cho tổ chức phát triển quỹ đất, UBND phường Chiềng An hoặc UBND thành phố quản lý theo quy hoạch.
Tại Khoản 6 Điều 166 Luật Đất đai có nêu quy định Quyền chung của người sử dụng đất như sau: “6. Được bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất theo quy định của Luật này.”
Như vậy chỉ người có quyền sử dụng đất mới được bồi thường khi Nhà nước thu hồi đất theo quy định. Với trường hợp của gia đình ông Trường, do gia đình đã bị thu hồi đất từ năm 2004 (Nhà nước đã thu lại quyền sử dụng đất của gia đình ông) nên nếu doanh nghiệp được gia hạn sử dụng đất thì gia đình ông không được bồi thường nữa.